Pankreas kanseri, genellikle geç evrede teşhis edilmesi ve agresif seyri nedeniyle tedavisi en zor kanser türlerinden biridir. Radyoterapi, pankreastaki kanser hücrelerini hedef alıp yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanan önemli bir tedavi yöntemidir. Bu yazıda pankreas kanserinde radyoterapinin endikasyonları, avantajları ve dikkat edilmesi gereken noktalar kapsamlı bir şekilde ele alınacaktır.
Radyoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak için yüksek enerjili X ışınları veya parçacıklar kullanır. Pankreas kanserinde genellikle tek başına değil, kemoterapi ile birlikte — “kemoradyoterapi” olarak bilinen bir yaklaşımla — uygulanır.
Son yıllarda Stereotaktik Beden Radyoterapisi (SBRT) ve hipofraksiyone ablasyon radyoterapisi (HFA-RT) gibi teknolojiler sayesinde, tümöre yüksek doz radyasyon hassasiyetle verilebilirken çevredeki sağlıklı dokular korunur ve yan etkiler azaltılır. Radyasyon genellikle dışarıdan, görüntüleme teknikleri yardımıyla hedefe yönlendirilen cihazlar aracılığıyla uygulanır.
Adjuvan Tedavi: Tümör cerrahi olarak çıkarıldıktan sonra, özellikle büyük tümör veya lenf nodu tutulumu gibi yüksek riskli hastalarda, kanserin tekrarlama riskini azaltmak için kemoterapiyle birlikte radyoterapi uygulanabilir.
Neoadjuvan Tedavi: Kan damarlarına yakın konumlandığı için cerrahi olarak çıkarılması zor olan “sınırda rezektabl” tümörlerde, ameliyat öncesi radyoterapi ve kemoterapi ile tümör küçültülerek operasyon şansı artırılabilir.
Küratif (Definitif) Tedavi: Cerrahi yapılamayan, ancak kanserin uzak organlara yayılmadığı lokal ileri evre hastalarda radyoterapi, kemoterapi ile birlikte tümör büyümesini kontrol altına alabilir ve yaşam süresini uzatabilir.
Palyatif Tedavi: Tümörün çevre dokulara baskı yaparak oluşturduğu ağrı gibi semptomların hafifletilmesinde radyoterapi etkili bir yöntemdir.
Lokal Kontrol: Tümörün pankreas içinde ve çevresinde büyümesini kontrol eder, bu da hastalığın ilerlemesini yavaşlatır.
Ağrı Kontrolü: Özellikle ileri evrelerde, tümörün sinir ve organlara yaptığı basıya bağlı ağrıyı belirgin şekilde azaltır.
Kısa Tedavi Süresi: SBRT gibi yöntemlerle tedavi yaklaşık bir hafta içinde tamamlanabilir; böylece hasta diğer tedavilere daha hızlı dönebilir.
Yaşam Süresinde Artış: Modern kemoterapi protokolleriyle birlikte uygulandığında, radyoterapi ameliyat şansını artırabilir ve genel sağkalımı uzatabilir.
Hassasiyet ve Güvenlik: Günümüzde kullanılan 4D-CT ve konik ışınlı BT (cone-beam CT) gibi görüntüleme sistemleri sayesinde radyasyon, mide, bağırsak ve karaciğer gibi hassas organlara zarar vermeden tümöre odaklanır.
Multidisipliner Yaklaşım: Radyoterapi, cerrah, medikal onkolog ve radyasyon onkoloğunun birlikte planlama yaptığı bir ekip çalışması içinde en etkili sonuçları verir.
Yan Etkiler: Yorgunluk, mide bulantısı ve cilt tahrişi gibi hafif yan etkiler görülebilir; ancak uygun destek tedavileriyle bu durumlar yönetilebilir.
Süregelen Araştırmalar: Doz artırımlı radyoterapi ve yenilikçi sistemik tedavilerle kombine yaklaşımlar, etkinliği artırmak ve yan etkileri azaltmak amacıyla klinik çalışmalarda değerlendirilmektedir.
Radyoterapi, pankreas kanserinin multidisipliner tedavi planında vazgeçilmez bir yer tutar. Tümör büyümesini kontrol altına alması, cerrahi sonuçları iyileştirmesi, semptomları hafifletmesi ve yaşam süresini uzatması nedeniyle önemli bir tedavi seçeneğidir.
Bizimle İletişime Geçin