Bazal hücreli karsinom (BHK), dünyada en sık görülen cilt kanseri türüdür. Yavaş ilerlemesi ve düşük metastaz riskiyle karakterize edilir. Ancak tedavi edilmediğinde çevre dokulara ciddi zarar verebilir. Bu nedenle erken teşhis ve doğru yönetim hayati öneme sahiptir.
Bazal hücreli karsinom ilk olarak 19. yüzyılın başlarında, 1827 yılında İrlandalı cerrah Jacob Arthur tarafından tanımlanmıştır. 20. yüzyılın başlarında patoloji biliminin ilerlemesiyle birlikte, bu kanserin mikroskobik özellikleri belirlenmiş ve diğer cilt kanserlerinden ayrı bir tür olarak sınıflandırılmıştır.
Bazal hücreli karsinom, dünya genelindeki melanom dışı cilt kanserlerinin yaklaşık %80’ini oluşturur. Her yıl milyonlarca kişiye tanı konulmaktadır. Özellikle Avustralya, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkeleri gibi yüksek UV ışınımına maruz kalan bölgelerde vaka sayısı daha fazladır. Artan yaşam süresi ve dış ortam aktivitelerindeki artış, küresel vaka sayısının giderek yükselmesine yol açmıştır.
Bazal hücreli karsinomun en yaygın nedeni, uzun süreli ve tekrarlayan ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmaktır. Bu maruziyet, hem güneş ışığı hem de solaryum gibi yapay kaynaklardan kaynaklanabilir. Diğer risk faktörleri şunlardır:
Açık ten, sarı veya kızıl saç, mavi veya yeşil göz rengi
Ailede veya kişide geçmiş cilt kanseri öyküsü
50 yaş üzeri olmak
Zayıflamış bağışıklık sistemi (örneğin HIV/AIDS veya organ nakli sonrası)
Kimyasallara (örneğin arsenik) uzun süre maruz kalmak
Erken belirtileri fark etmek, başarılı tedavi için çok önemlidir. En yaygın belirtiler şunlardır:
Küçük, parlak, inci görünümlü veya saydam nodüller (damar yapısı görülebilir)
Kızarık, pullu, egzama benzeri düz plaklar
Belirsiz kenarlı, mumsu, skar benzeri alanlar
Kolayca kanayan, iyileşip tekrar açılan yaralar
Bu lezyonlar genellikle yüz, boyun, kulak ve saçlı deride görülür; ancak vücudun diğer bölgelerinde de oluşabilir.
Teşhis, dermatoloğun fizik muayenesiyle başlar. Şüpheli lezyondan alınan doku örneği (biyopsi) mikroskop altında incelenir. Bu inceleme, hem tanının doğrulanmasını hem de tümörün türünün belirlenmesini sağlar.
Tedavi, lezyonun tipi, boyutu ve bulunduğu bölgeye göre belirlenir. En yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
Cerrahi Eksizyon: Lezyonun çevresindeki sağlıklı doku ile birlikte çıkarılması.
Mohs Cerrahisi: En yüksek başarı oranına sahip yöntemdir; doku tabaka tabaka alınır ve mikroskop altında incelenir.
Kriyoterapi: Küçük, yüzeysel lezyonların sıvı azotla dondurulması.
Topikal Tedaviler: İmikimod veya florourasil içeren kremler, yüzeysel BHK’larda etkilidir.
Radyoterapi: Cerrahinin mümkün olmadığı durumlarda uygulanır.
Fotodinamik Tedavi (PDT): Özel bir ilaç ve ışık kombinasyonuyla kanser hücreleri yok edilir.
Bazal hücreli karsinomun tedavi başarısı oldukça yüksektir — erken teşhis edildiğinde %95’in üzerinde iyileşme oranı vardır. Ancak ihmal edildiğinde özellikle göz, burun veya sinir gibi hassas bölgelerde ciddi doku tahribatına yol açabilir.
Basit önlemlerle bazal hücreli karsinom riski büyük ölçüde azaltılabilir:
10.00–16.00 saatleri arasında doğrudan güneşten kaçının.
En az SPF 30 korumalı geniş spektrumlu güneş kremi kullanın.
Koruyucu giysi, şapka ve güneş gözlüğü tercih edin.
Solaryum gibi yapay bronzlaşma yöntemlerinden uzak durun.
Cildinizi düzenli olarak kontrol edin.
Risk grubundaysanız, düzenli dermatolojik muayeneler yaptırın.
Bazal hücreli karsinom genellikle vücudun başka bölgelerine yayılmaz, ancak bir kez geçiren kişilerde tekrar etme olasılığı yüksektir. Bu nedenle tedavi sonrası düzenli kontroller çok önemlidir.
Toplumda farkındalığın artırılması ve güneşten korunma bilincinin yaygınlaştırılması, küresel düzeyde vakaların azalmasına önemli katkı sağlar.
Erken tanı ve zamanında müdahale, bazal hücreli karsinomun başarılı tedavisinin anahtarıdır. Cildinizi düzenli kontrol edin ve değişiklikleri ciddiye alın!
Bizimle İletişime Geçin