Bacon, sosis, salam gibi işlenmiş et ürünleri dünya genelinde birçok ülkede günlük beslenmenin bir parçasıdır. Ancak artan bilimsel kanıtlar, bu tür ürünlerin tüketimi ile başta kolorektal (kalın bağırsak ve rektum) kanser olmak üzere bazı kanser türleri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.
2015 yılında Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) bağlı Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), işlenmiş etleri Grup 1 kanserojen olarak sınıflandırmıştır. Bu, insanların bu ürünleri tüketmesiyle kanser arasındaki bağlantının güçlü bilimsel kanıtlarla desteklendiği anlamına gelir (DSÖ Kaynağı).
Araştırmalara göre, günde sadece 50 gram işlenmiş et tüketimi — yaklaşık bir sosis veya iki dilim bacon — kolorektal kanser riskini %18 artırmaktadır.
Bu riskin temel nedenleri arasında:
İşleme sırasında oluşan N-nitrozo bileşikleri ve poliaromatik hidrokarbonlar gibi kanserojen maddeler,
Kırmızı ette bulunan heme demirinin bağırsakta zararlı bileşiklerin oluşumuna katkı sağlaması yer almaktadır.
Cancer Research UK tarafından yapılan kapsamlı bir analiz, az miktarda işlenmiş et tüketiminin dahi kolorektal kanser riskini artırdığını göstermektedir. Araştırmacılar, güvenli bir tüketim sınırının olmadığını ve miktar arttıkça riskin de arttığını vurgulamıştır (Cancer Research UK).
Bir diğer araştırma ise The Lancet Oncology dergisinde yayımlanmıştır. Buna göre, İngiltere’de 50 yaş altındaki bireylerde kalın bağırsak kanseri oranlarında yılda ortalama %3,6 artış saptanmıştır (2007–2017 dönemi). Bu artışın başlıca nedenleri:
Batı tipi beslenme düzenine geçiş,
Ultra işlenmiş gıdaların yaygınlaşması,
Fiziksel aktivite eksikliği ve obezitedir (The Times).
Dünya genelinde birçok sağlık kuruluşu, işlenmiş etin tüketiminin azaltılmasını veya tamamen bırakılmasını önermektedir.
Amerikan Kanser Derneği, et tercihlerinde:
Balık, tavuk veya baklagillerin kırmızı ve işlenmiş et yerine tercih edilmesini,
Etin pişirme yöntemlerinde kızartma veya közleme yerine buğulama, fırınlama, haşlama gibi yöntemlerin kullanılmasını önermektedir (Cleveland Clinic).
Ayrıca şu yaşam tarzı değişiklikleri de kanser riskini azaltmaya yardımcı olur:
Bitkisel temelli beslenme (sebze, meyve, tam tahıl, baklagiller),
Alkol tüketiminin azaltılması,
Düzenli fiziksel aktivite,
Sağlıklı vücut ağırlığının korunması.
İşlenmiş et ürünleri birçok insan için pratik ve lezzetli seçenekler sunarken, kanser riski üzerindeki etkileri artık bilimsel olarak net biçimde ortaya konmuştur. Bu nedenle, daha sağlıklı bir yaşam için bu ürünlerin tüketimi sınırlandırılmalı ve sağlıklı beslenme tercih edilmelidir.
Bizimle İletişime Geçin