Mezotelyoma, nadir görülen ancak son derece agresif seyreden bir kanser türüdür. İlk olarak 18. yüzyılın sonlarında tanımlanmış olsa da, 20. yüzyılın başlarına kadar amiant (asbest) ile doğrudan ilişkisi kurulmamıştır. Sanayileşmenin hızlanmasıyla birlikte özellikle yapı, gemi inşası ve üretim sektörlerinde yaygın olarak kullanılan asbest, mezotelyoma vakalarında ciddi bir artışa neden olmuştur. 1960’larda Dr. J.C. Wagner’in yaptığı bir çalışma, asbest maruziyeti ile mezotelyoma arasındaki güçlü bağlantıyı bilimsel olarak kanıtlamıştır. Bu bulgu, birçok ülkede düzenleyici önlemlerin hayata geçirilmesini sağlamıştır.
Dünya genelinde her yıl yaklaşık 30.000 yeni mezotelyoma vakası rapor edilmektedir. ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya gibi sanayileşmiş ülkeler geçmişteki yoğun asbest kullanımı nedeniyle en yüksek vaka oranlarına sahiptir. Gelişmekte olan ülkelerde ise bazı sektörlerde asbest kullanımının devam etmesi nedeniyle vaka sayısı artmaktadır. Mezotelyoma en çok 60 yaş üzeri erkekleri etkiler çünkü genellikle işyerinde uzun yıllar süren maruziyetin ardından ortaya çıkar.
Mezotelyomanın temel nedeni uzun süreli asbest maruziyetidir. Bu doğal mineral, ısıya ve yangına dayanıklılığı nedeniyle yıllarca inşaat ve sanayide kullanılmıştır. Asbest liflerinin solunması veya yutulması sonucu bu lifler, akciğer, karın veya kalp zarına yerleşir ve burada hücre mutasyonlarına yol açarak tümörlerin oluşmasına neden olur. Diğer risk faktörleri:
İkincil maruziyet: Asbestle çalışan kişilerin kıyafetleriyle eve taşıdığı lifler, aile üyelerinin solumasıyla da hastalık oluşabilir.
Çevresel maruziyet: Asbest madenleri veya işleme tesislerine yakın yaşamak riski artırır.
Genetik yatkınlık: Bazı bireyler genetik olarak asbeste karşı daha hassastır.
Mezotelyoma türüne bağlı olarak belirtiler değişir ve genellikle maruziyetten 20–50 yıl sonra ortaya çıkar. En yaygın belirtiler şunlardır:
Plevral mezotelyoma (akciğer zarı): Sürekli öksürük, göğüs ağrısı, nefes darlığı, kilo kaybı ve plevral efüzyon (sıvı birikimi).
Peritoneal mezotelyoma (karın zarı): Karın ağrısı, şişkinlik, bulantı, iştahsızlık ve açıklanamayan kilo kaybı.
Perikardiyal mezotelyoma (kalp zarı): Göğüs ağrısı, düzensiz kalp atışları, nefes almakta zorlanma ve kalp çevresinde sıvı birikimi.
Mezotelyoma, belirtilerinin geç ortaya çıkması ve diğer hastalıklarla benzerlik göstermesi nedeniyle tanısı zor bir hastalıktır. Tanı sürecinde kullanılan yöntemler:
Görüntüleme testleri: Röntgen, BT (CT), PET ve MR taramaları ile anormallikler tespit edilir.
Biyopsi: Kesin tanı için şüpheli bölgeden alınan doku örneği incelenir.
Kan testleri: Bazı biyobelirteçler mezotelyomayı gösterebilir, ancak kesin tanı için yeterli değildir.
Tedavi, hastalığın evresine, konumuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Uygulanan yöntemler şunlardır:
Cerrahi müdahale: Tümörlerin ve etkilenen dokuların çıkarılması (örneğin, plevrektomi / dekortikasyon veya ekstaplevral pnömonektomi).
Kemoterapi: Tümörün küçültülmesi ve ilerlemenin yavaşlatılması için kullanılır.
Radyoterapi: Belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olur.
İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini uyararak kanserle savaşmayı amaçlayan yenilikçi yöntemdir.
Multimodal tedavi: Cerrahi, kemoterapi ve radyoterapinin birlikte uygulanmasıdır.
Mezotelyomanın prognozu genellikle olumsuzdur. Ortalama yaşam süresi tanı sonrası 12 ila 21 ay arasında değişmektedir. Ancak erken tanı ve ileri tedavi seçenekleriyle bu süre uzatılabilir. Bazı hastalar tedaviye iyi yanıt vererek beklenenden daha uzun süre yaşayabilir.
Mezotelyomayı önlemenin en etkili yolu asbeste maruz kalmamaktır. Alınabilecek önlemler:
Asbestten uzak durmak: Eski binalarda bulunan asbestin profesyonelce tespit edilmesi ve güvenli şekilde uzaklaştırılması gerekir.
İşyeri güvenlik önlemleri: Asbestle çalışılan sektörlerde koruyucu ekipman kullanımı zorunlu olmalıdır.
Toplumun bilgilendirilmesi: Asbestin zararları hakkında farkındalık artırılmalı.
Düzenli sağlık taramaları: Asbeste maruz kalan kişiler, düzenli aralıklarla kontrol edilmeli.
Bizimle İletişime Geçin